संत रामदास माहिती मराठी, Sant Ramdas Information in Marathi

नमस्कार मित्रांनो, आज आम्ही तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहोत संत रामदास माहिती मराठी, Sant Ramdas information in Marathi हा लेख. या संत रामदास माहिती मराठी निबंध लेखात या विषयाची संपूर्ण माहिती देण्याचा माझा प्रयत्न असेल.

सर्व वर्गांतील विद्यार्थी मित्र मैत्रिणींना एकाच लेखात संपूर्ण माहिती देणे हाच आमचा एकमेव उद्देश आहे, जेणेकरून तुमचा सर्व वेळ वाया जाणार नाही. चला तर मग पाहूया संत रामदास माहिती मराठी, Sant Ramdas information in Marathi हा लेख.

संत रामदास माहिती मराठी, Sant Ramdas information in Marathi

समर्थ रामदास ज्यांना संत रामदास किंवा रामदास स्वामी म्हणून ओळखले जाते. संत रामदास एक भारतीय हिंदू संत, तत्त्वज्ञ, कवी, लेखक आणि अध्यात्मिक गुरू होत्या जे छत्रपती शिवाजींचे गुरू होते. त्यांचे आडनाव नारायण होते. ते राम आणि हनुमान हिंदू देवतांचे भक्त होते.

नाव	समर्थ रामदास स्वामी
जन्मस्थळ	२४ मार्च १६०८
गाव	श्री क्षेत्र जांब, महाराष्ट्र
आईचे नाव	राणूबाई सूर्याजीपंत ठोसर
वडिलांचे नाव	सूर्याजीपंत ठोसर
मृत्यू	१३ जानेवारी १६८१

परिचय

संत रामदास स्वामी यांचे जन्मनाव नारायण सूर्याजी ठोसर होते. त्यांचा देवावर दृढ विश्वास होता आणि ते त्यांच्या तत्त्वांवर ठाम राहिले. त्यांना याचे खूप वाईट वाटत होते कि लोक जीवन आणि मृत्यूच्या कधीही न संपणाऱ्या चक्रात अडकले होते. वयाच्या ११ व्या वर्षी त्यांना ज्ञानप्राप्ती झाली. भगवान रामाने त्यांना कृष्णा नदीच्या काठावर जाऊन नवीन संप्रदाय सुरू करण्यास सांगितले.

संत रामदास यांचा जन्म

समर्थ रामदास यांचा जन्म २४ मार्च १६०८ रोजी जालना जिल्ह्यातील जांब गावात झाला. त्यांचे वडील सूर्याजी पंत आणि आई राणूबाई ठोसर. त्यांचे वडील सूर्याचे निस्सीम भक्त होते. त्यांच्या मोठ्या भावाचे नाव गंगाधर होते. संत रामदास सात वर्षांचे असताना त्यांच्या वडिलांचे निधन झाले.

संत रामदास यांचे जीवन

जुन्या काळाच्या कथेनुसार हिंदू विवाह सोहळ्यादरम्यान नारायणने शुभमंगल सावधान हा शब्द ऐकल्यावर त्यांच्या लग्न समारंभातून पळ काढला. आईची इच्छा पूर्ण करण्यासाठी नारायणने अनिच्छेने लग्नाला होकार दिला होता. त्यानंतर वयाच्या १२ व्या वर्षी ते नाशिकजवळील हिंदू तीर्थक्षेत्र पंचवटी येथे गेले. त्यानंतर ते नाशिकजवळील टाकळी गावात गेले, जिथे गोदावरी आणि नंदिनी नद्यांचा संगम होतो.

टाकळी येथे त्यांनी पुढील बारा वर्षे १६२१ ते १६३३ दरम्यान संन्यासी म्हणून रामाच्या पूर्ण भक्तीमध्ये घालवली. या काळात, त्यांनी कठोर दैनंदिन दिनचर्या पाळल्या आणि आपला बहुतेक वेळ ध्यान, उपासना आणि व्यायाम करण्यात घालवला.

ते सूर्योदयापूर्वी उठून व्यायाम करत असत. त्याच्या सरावात सूर्याला नमस्कार करणे, प्रत्येकामध्ये सूर्याला प्रार्थना करणे समाविष्ट होते. नदीच्या खोल पाण्यात उभे राहून ते श्री राम जय राम जय राम म्हणायचे. दुपारपर्यंत त्यांचे हे ध्यान चालू असे.

दुपारी ते जंगलातील राम मंदिरात जायचे आणि अध्यात्मिक पुस्तके वाचायचे. संध्याकाळी ते अध्यात्मिक विषयांवर व्याख्याने देत आणि भगवान रामाची स्तुती करत. ही प्रथा त्यांनी १२ वर्षे पाळली. त्यांच्या भक्तीचा परिणाम म्हणून, भगवान राम त्यांच्यासमोर प्रकट झाले आणि त्यांना नवीन संप्रदाय सुरू करण्यास सांगितले.

त्यांना वयाच्या २४ व्या वर्षी ज्ञानप्राप्ती झाली असे मानले जाते. या काळात त्यांनी रामदास हे नाव धारण केले. त्यांनी नंतर टाकळी येथे हनुमानाची मूर्ती उभारली.

संत रामदासांची तीर्थयात्रा आणि आध्यात्मिक चळवळ

१६३२ मध्ये त्यांनी टाकळी सोडली आणि त्यांचा आध्यात्मिक प्रवास सुरू केला. टाकळी सोडल्यानंतर रामदास भारतीय उपखंडात गेले. त्यांनी बारा वर्षे प्रवास करून त्यावेळच्या सामाजिक वास्तवाचे निरीक्षण केले. पूर आणि दुष्काळ यांसारख्या नैसर्गिक आपत्तींचा मानवी जीवनावर होणारा नकारात्मक परिणाम त्यांनी पाहिला.

मुस्लिम राज्यकर्त्यांकडून सामान्य जनतेवर होणारे अत्याचारही त्यांनी पाहिले. त्यांच्या अनुभवांवर आधारित त्यांनी अस्मानी सुलतानी आणि प्रचक्रनिरुपण ही दोन पुस्तके लिहिली. ही कामे भारतीय उपखंडातील प्रचलित सामाजिक परिस्थितीची अंतर्दृष्टी देतात. यादरम्यान त्यांनी हिमालयातही प्रवास केला. शिखांचे सहावे गुरू हरगोविंद यांची त्यावेळी श्रीनगरमध्ये भेट झाल्याचे मानले जाते.

नशिबावर आणि भविष्यावर अवलंबून असलेला समाज पाहून रामदास स्वामी अस्वस्थ झाले. प्रवास संपवून ते महाराष्ट्रातील सातारा जवळील महाबळेश्वर या गावी परतले. नंतर, सातारा जवळील मसूरमध्ये त्यांनी हजारो लोकांच्या उपस्थितीत रामनवमीच्या सोहळ्याचे आयोजन केले. असे मानले जाते की त्यांना कृष्णा नदीत रामाच्या मूर्ती सापडल्या.

१६४४ मध्ये समर्थ रामदास स्वामींनी त्यांचे कार्य सुरू करण्यासाठी चाफळ गाव निवडले. त्यांनी रामाची मूर्ती स्थापन केली आणि राम जन्म साजरा करण्यास सुरुवात केली. युवकांना व्यायामाचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी गावात हनुमान मंदिरे बांधून एकत्र येऊन शत्रूशी लढायला शिकवले. समर्थ रामदास स्वामींनी देशभरात अनेक अभ्यास केंद्रे उभारली. कठीण काळात सहनशीलता आणि विश्वास ठेवण्याच्या त्याच्या शिकवणीमुळे लोकांना कठीण परिस्थितींचा सामना करण्यास मदत झाली.

लोकांमध्ये अध्यात्म पुनर्संचयित करण्यासाठी आणि वंचित हिंदू लोकसंख्येला एकत्र करण्यासाठी त्यांच्या ध्येयाचा एक भाग म्हणून रामदासांनी समर्थ पंथ सुरू केला. असा दावा केला जातो की त्यांनी त्यांच्या प्रवासादरम्यान १,००० हून अधिक मठांची स्थापना केली. १६४८ च्या सुमारास त्यांनी सातारा जवळ चाफळ गावात नव्याने बांधलेल्या मंदिरात रामाची मूर्ती बसवली. त्यांनी सुरुवातीला दक्षिण महाराष्ट्रातील विविध भागात अकरा हनुमान मंदिरे बांधली. हे आता ११ मारुती म्हणून ओळखले जातात.

छत्रपती शिवाजी महाराजांची भेट

छत्रपती शिवाजी महाराज हिंदवी स्वराज्य स्थापन करण्याच्या प्रक्रियेत होते. समर्थ रामदास स्वामी आणि शिवाजी महाराज यांची १६४९ मध्ये चाफळजवळील शिंगणवाडी येथे ऐतिहासिक भेट झाली. समर्थ रामदास स्वामी म्हणाले की, महाराष्ट्र केवळ शिवाजी महाराजांमुळेच अस्तित्वात आहे. समर्थ रामदास स्वामींची शिकवण आणि त्यांचा समाजावरील प्रभाव यामुळे त्यांचे स्वप्न पूर्ण होण्यास मदत झाली.

संत रामदासांचे साहित्यिक कार्य

रामदासांच्या जीवनात विपुल साहित्य लिहिले गेले. त्यांच्या साहित्यात अचूक आणि स्पष्ट भाषा वापरली गेली. त्यांचा निर्णायक दृष्टिकोन त्यांच्या लेखनातून मांडला गेला. त्यांच्या रचनांमध्येही असंख्य कलाकार आहेत. त्याच्या सर्वात प्रसिद्ध कारागिरांपैकी एक हिंदू देव गणेशाचे स्मारक आहे आणि तो सुखदायक शोक करणारा म्हणून ओळखला जातो.

संत रामदासांचे तत्वज्ञान

समर्थ रामदास भक्तियोग किंवा भक्तिमार्ग म्हणतात. त्यांच्या मते, रामाची पूर्ण भक्ती आध्यात्मिक उत्क्रांतीकडे घेऊन जाते. त्यांनी वैयक्तिक विकासासाठी शारीरिक विकास आणि ज्ञानाचे महत्त्व सांगितले. समाजाच्या रक्षणासाठी त्यांनी आपली भूमिका अधोरेखित केली. संतांनी समाजाचा त्याग न करता सामाजिक व नैतिक परिवर्तनात सक्रिय सहभाग घेतला पाहिजे, असे त्यांचे मत होते.

रामदासांना अनेकदा जाती-पातीच्या आधारावर भेदभावाचा तिरस्कार वाटत असे. त्यांनी महिलांना धार्मिक कार्यात सहभागी होण्यासाठी प्रोत्साहित केले. त्यांच्या मते महिलांना समान दर्जा देणे हा सामाजिक विकासातील महत्त्वाचा टप्पा आहे.

समर्थ रामदासांचे शिष्य

संत रामदास यांचे असंख्य शिष्य होते, त्यापैकी कल्याण स्वामी हे सर्वात प्रमुख होते. रामदास त्यांना त्यांच्या साहित्यकृती लिहिण्याचे काम देत असत.

समर्थ रामदासांचे विचार २० व्या शतकातील अनेक भारतीय विचारवंत आणि बाळ गंगाधर टिळक, केशू हेडगेवार आणि रामचंद्र रानडे यांनी प्रगत केले. अध्यात्मिक गुरू नाना धर्माधिकारी यांनी त्यांच्या आध्यात्मिक प्रवचनातून राम दास यांच्या विचारांना प्रोत्साहन दिले.

समर्थ रामदासांचे निवासस्थान

रामदास स्वामींनी संपूर्ण भारतीय उपखंडात प्रवास केला आणि सामान्यतः घळ नावाच्या गुहांमध्ये वास्तव्य केले.

• रामघळ, सज्जनगड
• मोरघळ, सज्जनगड जवळील मोरबाग येथे
• टोंडोशीघळ, चाफळच्या उत्तरेस
• टाकळी, नाशिकजवळ
• चंद्रगिरी, वसंतगड समोरील, कराडजवळ
• हेळवाक, हेळवाक गावाजवळ
• शिगणवाडी, चंद्रगिरीजवळ
• शिवथरघळ, महाड जवळ

समर्थ रामदास यांचा मृत्यू

१६८१ मध्ये साजनगड येथे समर्थ रामदासांनी अखेरचा श्वास घेतला. पाच दिवसांपूर्वी त्याने खाणेपिणे बंद केले. मरेपर्यंत उपवास करण्याची ही प्रक्रिया प्रयोपवेशन म्हणून ओळखली जाते. तंजूरहून आणलेल्या रामाच्या मूर्तीसोबत विसावताना त्यांनी श्री राम जय राम जय जय राम या मंत्राचा जप केला. या काळात त्यांचे शिष्य उद्धव स्वामी आणि अक्का स्वामी त्यांच्या सेवेत राहिले. उद्धव स्वामी यांनी अंत्यसंस्कार केले.

निष्कर्ष

समर्थ रामदास हे छत्रपती शिवाजी महाराजांचे गुरू होते आणि त्यांना महाराष्ट्रातील महान संत मानले जाते. समर्थ रामदास लहानपणापासूनच रामभक्तीत सामील झाले होते. त्यानंतर त्यांनी शिवाजी महाराजांच्या राज्यात हिंदू धर्माचा प्रचार केला. दक्षिण भारतात, त्यांची भगवान हनुमानाचा अवतार म्हणून पूजा केली जाते. त्यांनी अनेक पुस्तके लिहिली. मुख्य ग्रंथ दासबोध हा मराठीत लिहिला आहे. समर्थ रामदासांचा समाधी दिवस दास नवमी म्हणून साजरा केला जातो.

FAQ: संत रामदास माहिती मराठी संदर्भात विचारले जाणारे प्रश्न

Q.1) समर्थ रामदास कोण होते?
Ans: समर्थ रामदास मराठी संत, कवी, तत्त्वज्ञ, लेखक आणि आध्यात्मिक गुरु होते.

Q.2) समर्थ रामदास यांचा जन्म कुठे झाला?
Ans: समर्थ रामदास यांचा जन्म महाराष्ट्रातील सध्याच्या जालना जिल्ह्यातील जांब या गावी झाला.

Q.2) समर्थ रामदास यांचे खरे नाव काय होते?
Ans: समर्थ रामदास यांचे खरे नाव नारायण सूर्याजी ठोसर होते.

आज आपण काय वाचले

तर मित्रांनो वरील लेखात आपण संत रामदास माहिती मराठी, Sant Ramdas information in Marathi हि माहिती पाहिली. मला खात्री आहे कि मी तुम्हाला संत रामदास माहिती मराठी निबंध या विषयावरील सर्व माहिती वरील लेखात मिळाली असेल.

तुम्हाला हा लेख कसा वाटला, आम्हाला कमेंट बॉक्समध्ये सांगा, जेणेकरून आमच्या संत रामदास माहिती मराठी लेखात काही चूक असेल तर आम्ही ती लवकरात लवकर दुरुस्त करण्याचा प्रयत्न करू शकू किंवा वरील लेखात तुमची अधिक माहिती समाविष्ट करण्याचा प्रयत्न करू.

जाता जाता मित्रांनो, जर तुम्हाला या लेखातून संत रामदास माहिती मराठी, Sant Ramdas information in Marathi या विषयावर संपूर्ण माहिती मिळाली असेल आणि तुम्हाला हा लेख आवडला असेल तर तुम्ही हा लेख तुमच्या फेसबुक, ट्विटर आणि व्हॉट्सॲप या सोशल मीडियावर नक्कीच शेअर करा.