लोकसंख्या वाढ एक समस्या निबंध मराठी, Loksankhya Vadh Ek Samasya Nibandh Marathi

लोकसंख्या वाढ एक समस्या निबंध मराठी, loksankhya vadh ek samasya nibandh Marathi: नमस्कार मित्रांनो, आज आम्ही तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहोत लोकसंख्या वाढ एक समस्या निबंध मराठी, loksankhya vadh ek samasya nibandh Marathi हा लेख. या लोकसंख्या वाढ एक समस्या निबंध मराठी लेखात या विषयाची संपूर्ण माहिती देण्याचा माझा प्रयत्न असेल.

सर्व वर्गांतील विद्यार्थी मित्र मैत्रिणींना एकाच लेखात संपूर्ण माहिती देणे हाच आमचा एकमेव उद्देश आहे, जेणेकरून तुमचा सर्व वेळ वाया जाणार नाही. चला तर मग पाहूया लोकसंख्या वाढ एक समस्या निबंध मराठी, loksankhya vadh ek samasya nibandh Marathi हा लेख.

लोकसंख्या वाढ एक समस्या निबंध मराठी, Loksankhya Vadh Ek Samasya Nibandh Marathi

आपला देश 125 दशलक्ष पेक्षा जास्त लोकसंख्येसह जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा देश आहे.

परिचय

जगाच्या लोकसंख्येच्या २० टक्के लोकसंख्येसह चीनकडे सुमारे ७ टक्के भूभाग आहे, तर भारताकडे जगाच्या एकूण लोकसंख्येच्या १६ टक्के भूभागासह केवळ २.४ टक्के भूभाग आहे.

लोकसंख्या वाढ थांबवण्यासाठी लोकांनी अनेक उपाय सुचवले आहेत. या उपायांमध्ये आर्थिक विकास, सामाजिक नियंत्रण ही प्रभावी पद्धत मानली गेली आहे. केवळ विकासच लोकसंख्या वाढ थांबवू शकतो.

अनेक युरोपीय देशांमध्ये आर्थिक विकासामुळे लोकसंख्या वाढ खूपच मंद आहे. भारतात मात्र परिस्थिती वेगळी आहे. लोकसंख्या नियंत्रित करण्यासाठी आर्थिक विकासाचे युरोपीय मॉडेल भारतात काम करू शकत नाही कारण भारताची लोकसंख्या जास्त आहे आणि आर्थिक विकास कमी आहे.

ही सामाजिक नियंत्रणाची व्यावहारिक आणि प्रभावी पद्धत असू शकत नाही. पाश्चात्य देशांमध्ये, नैसर्गिक संसाधने आणि लोकसंख्येचा समतोल न बिघडवता लोकसंख्या हळूहळू वाढली. पण भारताने सर्वाधिक विकास दर नोंदवला आहे. त्यामुळे आपल्या देशाचा आर्थिक विकास अतिशय संथ होता.

भारतात उत्तम वैद्यकीय सेवेमुळे मृत्यूचे प्रमाण खूपच कमी झाले आहे. उच्च जन्मदर आणि झपाट्याने कमी होणारा मृत्यूदर यामुळे लोकसंख्या वाढली आणि आर्थिक वाढ मंदावली.

इंटरनॅशनल बँक फॉर रिकन्स्ट्रक्शन अँड डेव्हलपमेंटच्या अभ्यासानुसार, विकसनशील देश लांब पल्ल्याच्या धावपटूंसारखे आहेत. गरिबीविरुद्धच्या शर्यतीत जलद लोकसंख्या वाढ हे एक ओझे आहे.

भारतातील लोकसंख्या आणि आर्थिक विकास

अर्थशास्त्रज्ञ, लोकसंख्याशास्त्रज्ञ आणि शास्त्रज्ञांचे लोकसंख्या आणि आर्थिक प्रक्रियांबद्दल भिन्न दृष्टीकोन आहेत. अनेक विचारवंतांचा असा विश्वास आहे की लोकसंख्या हे आर्थिक वाढीचे इंजिन आहे आणि आर्थिक वाढीला चालना देते, तर इतरांचा असा विश्वास आहे की लोकसंख्या वाढ वाढीस प्रतिबंध करते.

लोकसंख्या हा औद्योगिक विकास प्रक्रियेचा कणा असल्याचे अर्थतज्ज्ञांचे मत आहे. औद्योगिक विकास प्रक्रिया लोकसंख्येला मानवी भांडवल मानतात ज्याद्वारे आपण विकास करू शकतो.

मोठ्या लोकसंख्येला रोजगाराच्या पुरेशा संधी मिळाल्यास, देशांतर्गत उत्पादनाचे किरकोळ उत्पादन वाढू शकते. लोकसंख्या वस्तू आणि सेवांची मागणी देखील निर्माण करते, ज्यामुळे बाजारातील गुंतवणूक, उत्पादन आणि रोजगाराची पातळी निश्चित होते.

वाढत्या लोकसंख्येमुळे औद्योगिक आणि कृषी मालाच्या उत्पादनात वाढ झाली आहे. त्यामुळे दरडोई उत्पन्न संथ गतीने वाढत आहे. दरडोई उत्पन्न पूर्वीपेक्षा अधिक वेगाने वाढत असताना, गेल्या वर्षभरात किमती सरासरी 2% ने वाढल्या आहेत.

लोकसंख्या वाढीचा परिणाम म्हणून खर्च वाढत आहेत. सामान्य सार्वजनिक खर्चाचा एक महत्त्वपूर्ण भाग जीवनासाठी मूलभूत सेवांच्या तरतुदीसाठी समर्पित आहे, विकास प्रकल्पांसाठी काही संसाधने उपलब्ध आहेत.

लोकसंख्येच्या वाढीमुळे किनारी भागावर दबाव वाढत आहे. लागवडीयोग्य जमिनीची दरडोई उपलब्धता १९५० मध्ये ०.८९ हेक्टरवरून २००० मध्ये ०.४ हेक्टरवर घसरली आहे. कृषी मालाच्या उपलब्धतेतही घट झाली असून याचा कृषी उत्पादकतेवर विपरीत परिणाम झाला आहे.

लोकसंख्येच्या वाढीबरोबर दरडोई अन्नाची उपलब्धता कमी होते. भारतातील सुमारे दहा लाख मुले कुपोषित आहेत. अनेकांना दोन वेळचे अन्न मिळत नाही.

भारताची वाढती लोकसंख्या ही गर्दी, झोपडपट्ट्यांचा विकास, वाढती रहदारी इत्यादी समस्यांचा परिणाम आहे. वाढत्या लोकसंख्येमुळे पर्यावरणाचा समतोल बिघडून त्याचा पर्यावरणावर विपरीत परिणाम होत आहे.

लोकसंख्या वाढ हे देखील बेरोजगारीचे प्रमुख कारण आहे. भारताच्या श्रमशक्तीचा अंदाज आहे की ज्या प्रकारे लोकसंख्या वाढत आहे, त्यानुसार प्रत्येकासाठी नवीन रोजगार निर्माण करणे खूप कठीण जाईल.

बेरोजगारांची संख्या सुद्धा दिवसेंदिवस वाढत आहे. ऊर्जास्रोतांचा वापर वाढल्याने ऊर्जा संकट वाढत आहे.

लोकसंख्या वाढीचा परिणाम म्हणून आरोग्य, शिक्षण, वाहतूक इ.च्या दृष्टीने सार्वजनिक सेवा. त्यांच्यावर नेहमीच दबाव असतो. असंतुलित लोकसंख्येच्या वितरणामुळे अनेकदा अशांतता तसेच राजकीय आणि सामाजिक संघर्ष निर्माण होतो.

भारतातील जलद लोकसंख्या वाढीची कारणे

लोकसंख्या वाढण्याची अनेक कारणे आहेत.

सामाजिक घटक

बालविवाह ही भारतातील मोठी समस्या आहे. ग्रामीण भारतात, अल्पवयीन विवाहामुळे लोकसंख्येमध्ये प्रचंड वाढ होते. शिक्षणाचा अभाव आणि कुटुंब नियोजनाचा अभाव यामुळे प्रत्येक जोडप्याला ३-४ मुले होतात.

धार्मिक घटक

भारत हा अनेक धर्म आणि संस्कृतींचा देश आहे. काही धर्म कुटुंब नियोजनाला प्राधान्य देत नाहीत आणि प्रचार करत नाहीत. तथापि, काही लोक कुटुंब नियोजनाची कल्पना पाप मानत नाहीत.

भारतातील लोकसंख्या नियंत्रण उपाय

शहरीकरण

शहरीकरण हे सर्वसाधारणपणे कमी लोकसंख्येशी संबंधित आहे. नागरिकत्वामुळे जीवनाचे मूल्य आणि त्यामुळे लोकांचा दृष्टिकोन बदलतो. गर्दीच्या शहरांमध्ये राहणारे लोक लहान कुटुंबांचे निकष आणि आवश्यकता पटकन समजू शकतात.

मूलभूत शिक्षणाचा विस्तार

जन्मदर कमी करण्यासाठी मुलींचे ज्ञान आवश्यक आहे. प्रारंभिक शिक्षणामुळे स्त्री आणि पुरुष दोघांनाही जन्म नियंत्रण दर नियंत्रित करणे शक्य होते. शिक्षण पती-पत्नींना त्यांच्या कुटुंबाचे नियोजन करण्यास आणि लोकसंख्येवर नियंत्रण ठेवण्यास सक्षम करते.

सरकारी प्रोत्साहन

जे गर्भनिरोधक कार्यक्रम स्वीकारतात त्यांना रोख, नोकऱ्या, पदोन्नती, घर आणि इतर फायदे दिले जावेत. तसेच अनेक मुले असलेल्या पालकांना शिक्षा झाली पाहिजे. तुमची सवलत कमी केली पाहिजे.

निष्कर्ष

थोडक्यात, आर्थिक विकासाच्या गतीसाठी सामाजिक नियंत्रण आवश्यक आहे. या सर्व बाबी विचारात घेतल्यास आणि त्याची अंमलबजावणी केली तरच आपण भारताच्या लोकसंख्येच्या वाढीचा आलेख नियंत्रित करू शकू.

आज आपण काय वाचले

तर मित्रांनो वरील लेखात आपण लोकसंख्या वाढ एक समस्या निबंध मराठी, loksankhya vadh ek samasya nibandh Marathi हि माहिती पाहिली. मला खात्री आहे कि मी लोकसंख्या वाढ एक समस्या निबंध मराठी या विषयावरील सर्व माहिती वरील लेखात मिळाली असेल.

तुम्हाला हा लेख कसा वाटला, आम्हाला कमेंट बॉक्समध्ये सांगा, जेणेकरून आमच्या लोकसंख्या वाढ एक समस्या निबंध मराठी लेखात काही चूक असेल तर आम्ही ती लवकरात लवकर दुरुस्त करण्याचा प्रयत्न करू शकू किंवा वरील लेखात तुमची अधिक माहिती समाविष्ट करण्याचा प्रयत्न करू.

जाता जाता मित्रांनो, जर तुम्हाला या लेखातून लोकसंख्या वाढ एक समस्या निबंध मराठी, loksankhya vadh ek samasya nibandh Marathi या विषयावर संपूर्ण माहिती मिळाली असेल. जर तुम्हाला हा लेख आवडला असेल तर तुम्ही हा लेख तुमच्या फेसबुक, ट्विटर आणि व्हॉट्सॲप या सोशल मीडियावर नक्कीच शेअर करा.