वायू प्रदूषण मराठी निबंध, Essay On Air Pollution in Marathi

नमस्कार मित्रांनो, आज आम्ही तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहोत वायू प्रदूषण मराठी निबंध, essay on air pollution in Marathi. या वायू प्रदूषण मराठी निबंध लेखात या विषयाची संपूर्ण माहिती देण्याचा माझा प्रयत्न असेल.

आपल्या सर्व वर्गांतील विद्यार्थी मित्र मैत्रिणींना एकाच लेखात संपूर्ण माहिती देणे हाच आमचा एकमेव उद्देश आहे, जेणेकरून तुमचा सर्व वेळ वाया जाणार नाही. चला तर मग पाहूया वायू प्रदूषण मराठी निबंध, essay on air pollution in Marathi.

वायू प्रदूषण मराठी निबंध, Essay On Air Pollution in Marathi

इतर ग्रहांवर सूर्यप्रकाश आहे, परंतु पृथ्वी हा आपला एकमेव असा ग्रह आहे ज्यात हवा आणि पाणी आहे. हवा आणि पाण्याशिवाय पृथ्वीवर कोणताही सजीव जिवंत राहू शकणार नाही. आपल्या ग्रहावर वनस्पती आणि प्राणी जीवनाचा एक वैविध्यपूर्ण समुदाय लाखो वर्षांपासून भरभराटीला आला आहे, सूर्याद्वारे टिकून आहे आणि माती, पाणी आणि हवेचा त्याला आधार आहे.

पण जसे जसे दिवस जात आहे आणि विकास होत आहे तसेतसे आपल्याला आवश्यक असलेले वातावरण प्रदूषित होत आहे. वायू प्रदूषण हे हवेतील आपल्याला नको असलेले किंवा हानिकारक असलेले कण आणि वायूंचे मिश्रण आहे. बाईक, कारचे धूर, कारखान्यातील रसायने, धूळ, परागकण हवेत विरघळतात.

परिचय

वायू प्रदूषण हे खूप घातक आहे. अनेक वायू प्रदूषक हे आपल्यासाठी खूप विषारी असतात. त्यांच्या शरीरात प्रवेश केल्याने आरोग्य समस्या विकसित होण्याची शक्यता वाढू शकते. हृदय किंवा फुफ्फुसाचे आजार असलेले लोक, वृद्ध आणि लहान मुलांना वायू प्रदूषणाचा धोका जास्त असतो. वायू प्रदूषण केवळ आपल्या बाहेरच नाही तर घरातील हवा देखील प्रदूषित होऊ शकते आणि आपल्या आरोग्यावर परिणाम करू शकते.

वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनने वायू प्रदूषणाची व्याख्या अशी केली आहे की आपण श्वास घेत असलेल्या हवेमध्ये हानिकारक पदार्थांची उपस्थिती आहे जी मानवांना आणि त्यांच्या पर्यावरणासाठी हानिकारक आहेत.

वायू प्रदूषण म्हणजे हवेतील इतर सूक्ष्म कण, वायू आणि इतर प्रदूषकांचे मिश्रण जे आपण सर्व मानव, प्राणी, वनस्पती, इमारती इत्यादींवर विपरित परिणाम करतात.

वायू प्रदूषणाची कारणे

वायू प्रदूषणाची विविध कारणे आहेत. काही मानवनिर्मित कारणे आहेत तर काही नैसर्गिक. पण आपण जर सर्व बाजूने विचार केला तर मानवामुळे होणारे नुकसान खूप जास्त आहे.

वायू प्रदूषणाची कारणे खालीलप्रमाणे:

• अनेक पदार्थांचे ज्वलन जसे कि नैसर्गिक वायू, पेट्रोलियम, कोळसा आणि औद्योगिक खाणे, लाकूड, ऑटोमोबाईल्स, विमानातील इंधन, रेल्वे, थर्मल उद्योग, स्वयंपाकघर मधून निघणारा धूर इत्यादी.
• धातू प्रक्रिया उद्योग मध्ये वापरले जाणारे आणेल फ्लोराइड्स, सल्फाइड्स आणि धातूचे दूषित पदार्थ जसे की शिसे, क्रोमियम, निकेल, बेरिलियम, आर्सेनिक, व्हॅनेडियम, कॅडमियम, जस्त, पारा आणि त्यापासून निघणारी विषारी हवा.
• कीटकनाशके, खते, हर्बल औषधे, बुरशीनाशकांसह रासायनिक उद्योग.
• सौंदर्य प्रसाधने
• कापूस, कापड, पिठाच्या गिरण्या, एस्बेस्टोस यांसारखे प्रक्रिया उद्योग
• वेल्डिंग, स्टोन क्रशिंग उद्योग
• वाहने, शहरी भागातील प्रदूषणाचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे वाहने ८०% वायू प्रदूषण करतात.

वायू प्रदूषणाचे परिणाम

वायू प्रदूषणाचे आपल्या जीवनावर खूप मोठे परिणाम होतात. वायू प्रदूषण मोठ्या प्रमाणात विषारी कण आणि विषारी हवा यांचे मिश्रण असते. कण पदार्थामध्ये घन आणि द्रव कण असतात. वायूमध्ये असे पदार्थ असतात जे सामान्य तापमान आणि दाबाने वायूच्या स्थितीत असतात. वायू प्रदूषणाचा परिणाम मानव, प्राणी, वनस्पती आणि इमारतींवर होतो. वायू प्रदूषणामुळे पृथ्वीच्या हवामानातही बदल होतो.

धूळ आणि धुराचे कण आपण श्वास घेताना आत घेतो आणि अनेक नवीन आजारांना आमंत्रण देतो. प्रदूषित हवा घेतल्यामुळे आपल्याला ब्राँकायटिस, दमा आणि फुफ्फुसाचे आजार होण्याची शक्यता असते.

धुके हा धूळ आणि धुराच्या कणांनी बनलेल्या अशा अपारदर्शक हवेचा एक थर आहे. धुक्यामुळे वनस्पतींच्या जीवनाचे नुकसान होते. याव्यतिरिक्त, प्रकाशाची उपलब्धता कमी होते.

कापूस उद्योगातील दूषित हवेमुळे फुफ्फुसाचे आजार होतात. इतर उद्योगांमधील दूषित हवा जसे कि एस्बेस्टोस उदयोग, कोळसा खाण आणि लोह उदयोग, पिठाच्या गिरण्यांमध्ये काम करणाऱ्या अनेक लोकांना याचा खूप त्रास होतो. त्यांना अनेक आजारांना सामोरे जावे लागते.

वायू प्रदूषणाचे महत्वाचे घटक

कार्बन मोनॉक्साईड

एकूण पर्यावरण प्रदूषणात कार्बन मोनोऑक्साइडचा वाटा ५०% आहे. कार्बन इंधनाच्या अपूर्ण ज्वलनाने विविध उद्योग, मोटार वाहने, स्टोव्ह, स्वयंपाकघर इत्यादी मधून निघनारा धूर हा कार्बन मोनॉक्साईडचा महत्वाचा स्रोत आहे. कार्बन मोनोऑक्साइड रक्तातील हिमोग्लोबिनला बांधून ठेवते आणि ऑक्सिजन वाहून नेण्याची क्षमता बिघडवते.

सल्फर ऑक्साईड

सल्फर डायऑक्साइडचा वापर थर्मल प्लांट, घरे आणि मोटार वाहनांमध्ये पेट्रोलियम आणि कोळसा जाळण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर केला जातो. हवेत, SO2 पाण्याशी संयोग होऊन सल्फ्यूरिक ऍसिड (H2SO3) बनते ज्यामुळे आम्ल पाऊस पडतो. यामुळे झाडाची वाढ रोखते. सल्फर डाय ऑक्साईडचा मानवांवरही घातक परिणाम होतो. यामुळे डोळ्यांना त्रास होतो आणि श्वसनमार्गाला इजा होते.

नायट्रोजन ऑक्साईड

नायट्रोजन ऑक्साईड नैसर्गिकरित्या नायट्रेट्स, उच्च ऊर्जा किरण आणि सौर उद्योगातील जैविक आणि गैर-जैविक उद्योगांमधून तयार केले जातात. ऑटोमोबाईल्स आणि नायट्रोजन खतांसारखे मानवी उद्योग ज्वलन प्रक्रियेत नायट्रोजन ऑक्साईड तयार करतात. यामुळे डोळ्यांची जळजळ, श्वसन समस्या, रक्तसंचय आणि रक्तवाहिन्यांचे नुकसान होऊ शकते.

कार्बन डायऑक्साइड

हवेतील कार्बन डायऑक्साइडचे प्रमाणही दिवसेंदिवस वाढत आहे. यामुळे हरितगृह परिणाम म्हणून तापमानात वाढ होत आहे.

फोटोकेमिकल ऑक्सिडंट्स

फोटोकेमिकल ऑक्सिडंट देखील वनस्पतींसाठी हानिकारक असतात. हायड्रोकार्बन्स सूर्यप्रकाशाच्या उपस्थितीत नायट्रोजन ऑक्साईडसह ओझोन, पेरोक्सीसेल्युलर नायट्रेट आणि इतर संयुगे तयार करतात. त्यामुळे डोळ्यांच्या समस्या आणि श्वसनाचे आजार होतात.

वायू प्रदूषण कसे नियंत्रित करावे

वायू प्रदूषण अत्यंत धोकादायक आहे आणि त्यावर वेळीच नियंत्रण करणे आवश्यक आहे. वायू प्रदूषण कमी करण्याचे अनेक मार्ग आहेत.

• आपण राहत असलेल्या रहिवासी क्षेत्रापासून जास्त अंतरावर औद्योगिक वसाहत उभारावी.
• उच्च फायरप्लेसच्या वापरामुळे सभोवतालचे वायू प्रदूषण कमी होईल आणि फायरप्लेस फिल्टर आणि इलेक्ट्रोस्टॅटिक प्रीसिपिटेटरचा अनिवार्य वापर कमी होईल.
• सौर ऊर्जा, सागरी ऊर्जा, पवन ऊर्जा इत्यादींचा विकास आणि वापर करावा.
• आपण सर्वांनी प्रदूषणमुक्त इंधन निर्मितीसाठी प्रयत्न केले पाहिजेत.
• एक्झॉस्ट उत्सर्जन नियंत्रणासह ऑटोमोबाईलमध्ये स्थापित करणे आवश्यक आहे.
• औद्योगिक कचरा आणि रिफायनरी कचरा विल्हेवाट आणि पुनर्वापर उपकरणांनी सुसज्ज असाव्यात जेणेकरून तिथून प्रदूषण कमी होईल.
• खाण क्षेत्रासाठी प्राधान्याच्या आधारावर जंगलतोड होण्यापासून थांबली गेली पाहिजे.
• सार्वजनिक वाहने, सायकल यांचा वापर करावा.
  गरज नसेल तर आपली सर्व कामे आपण पायी चालत जाऊन करावीत.

निष्कर्ष

वायू प्रदूषण हे नक्कीच प्राणघातक आहे. त्यावर नियंत्रण ठेवण्याची गरज आहे. जोपर्यंत आपण सर्वांनी वायू प्रदूषण कमी करण्याचा विचार केला नाही तोपर्यंत वायू प्रदूषण कमी होऊ शकत नाही कारण आपले सरकार प्रत्येक रस्त्यावर व परिसरात जाऊन वायू प्रदूषण नियंत्रित करू शकत नाही त्यामुळे आपण पुढे येऊन लोकांना हवा द्यावी लागेल.

प्रदूषणाची माहिती सर्व नागरिकांना दिली पाहिजे. आपण राहत असलेल्या समजत वायू प्रदूषण आणि त्यामुळे होणारे नुकसान याबद्दल सर्वांना जागरूक केले पाहिजे. वायू प्रदूषण कसे कमी करता येईल आणि त्यावरचे उपाय समजावून सांगा, तरच आपण वायू प्रदूषणावर नियंत्रण ठेवू शकतो.

FAQ: वायू प्रदूषण मराठी निबंध संदर्भात विचारले जाणारे प्रश्न

Q.1) वायू प्रदूषण म्हणजे काय?
Ans: वायू प्रदूषण हे हवेतील हानिकारक घन कण आणि वायूंचे मिश्रण आहे.

Q.2) वायू प्रदूषणाचे काय परिणाम होतात?
Ans: वायू प्रदूषणाच्या उच्च पातळीमुळे हृदयविकाराचा झटका, खोकला आणि श्वासोच्छवासाच्या समस्या आणि डोळे, नाक आणि घसा जळजळ होण्याचा धोका वाढू शकतो. वायू प्रदूषणामुळे सध्याच्या हृदयाच्या समस्या, दमा आणि फुफ्फुसाच्या इतर समस्या वाढू शकतात.

Q.3) प्रदूषण थांबवणे महत्त्वाचे का आहे?
Ans: प्रदूषण प्रतिबंध नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण आणि संरक्षण करून पर्यावरणाचे रक्षण करते आणि उद्योगात अधिक कार्यक्षम उत्पादनाद्वारे आर्थिक वाढ मजबूत करते आणि कचरा हाताळण्यासाठी घरे, व्यवसाय आणि समुदायांची कमी गरज असते.

आज आपण काय वाचले

तर मित्रांनो वरील लेखात आपण वायू प्रदूषण मराठी निबंध, essay on air pollution in Marathi हि माहिती पाहिली. मला वाटत आहे कि मी तुम्हाला वायू प्रदूषण मराठी निबंध या विषयावरील सर्व माहिती वरील लेखात दिली आहे.

तुम्हाला हा लेख कसा वाटला, आम्हाला कमेंट बॉक्समध्ये सांगा, जेणेकरून आमच्या वायू प्रदूषण मराठी निबंध लेखात काही चूक असेल तर आम्ही ती लवकरात लवकर दुरुस्त करण्याचा प्रयत्न करू शकू किंवा वरील लेखात तुमची अधिक माहिती समाविष्ट करण्याचा प्रयत्न करू.

जाता जाता मित्रांनो, जर तुम्हाला या लेखातून वायू प्रदूषण मराठी निबंध या विषयावर संपूर्ण माहिती मिळाली असेल आणि तुम्हाला हा लेख आवडला असेल तर तुम्ही हा लेख तुमच्या फेसबुक, ट्विटर आणि व्हॉट्सॲप या सोशल मीडियावर नक्कीच शेअर करा.